Her Dönemin Muhalifi: Yevgeni İvanoviç Zamyatin


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15715340Anahtar Kelimeler:
Zamyatin, Biyografi, Muhalif, Distopya, BizÖzet
Yevgeni İvanoviç Zamyatin; her dönemin “zındığı”, her görüşün muhalifi, tutkunu olduğu edebiyatın da eleştirmeni ve siyasi hiciv yazarı, 1884 senesinde, dönemin Rus İmparatorluğu’nun bir parçası olan Lebedyan’da dünyaya gözlerini açmıştır. Edebiyat dünyasında sağladığı katkılar ve muhalif duruşuyla yerini alan Zamyatin, yazın gücüyle evrensel bir yankı uyandırmıştır. Distopik literatüre ve totalitarizm eleştirilerine katkılarıyla edebî bir miras bırakan Zamyatin, sahip olduğu ideolojik tutumu ile çağının siyasi ve sosyal yapılarına derinlemesine nüfuz etmiş eserler vermiştir. Bu inceleme yazısının amacı ise, Zamyatin’in tek tipleştirmeye, itaate ve yaratıcı düşüncenin bastırılmasına karşı çıkan bir tutumun temsilcisi olarak her dönemin eleştirel sesi ve her dönemin muhalifi olduğunu göstermektir. Araştırmanın önemi, Zamyatin’in bizzat yazdığı otobiyografilerinden yardım alarak kendisine yönelik yapılmış bir biyografi sunması ve bu anlamda ulusal literatüre katkıda bulunmasıdır. Yazarın ifadelerini ve fikirlerini keşfederek bulunduğu konumu ve muhalif duruşunu göreceğimiz bu çalışmanın tekniği içerik analizi tekniği olarak belirlenmiştir. Çalışmayı desteklemek amacıyla Zamyatin’in yaşamına dair başka kaynaklara da başvurulmuş ve özellikle Zamyatin’in kendi ifadelerine atıfta bulunularak anlatı derinleştirilmeye çalışılmıştır.
Referanslar
Alanka, D. (2024), Nitel bir araştırma yöntemi olarak içerik analizi: teorik bir çerçeve, Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84.
Alekseyevna, T. V. (1950). Yevgeni Zamyatin’in ‘Dragon’ adlı öyküsü üzerine bir sanat dersi. (B. Karaca, Çev.). Y. Zamyatin, Sabaha karşı toprak şifa bulacak içinde (s. 21-35). Kavis Kitap.
Ascher, A. (2004). The revolution of 1905: A short history. Stanford UP.
Aslan, C. ve Yıldırım, Ş. (2024). Makineleşen insan yaşamının kodları: Yevgeni Zamyatin’ın Biz romanında matematik ve sanat. Felsefe Dünyası Dergisi, (79), 221-244. https://doi.org/10.58634/felsefedunyasi.1487324
Cengiz, E. (2021). Zamyatin’in “Biz” (Mıy) adlı eseri üzerine bir inceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 259-274. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.973479
Çavdar, R. Ç. (2021). An architectural reading of Zamyatin’s ıntersectional elements in the novel “We.” GRID Architecture, Planning and Design Journal, 4(1), 26-37. https://doi.org/10.37246/grid.834422
Davıdova, T. T. (1991). Zamyatin’in eserlerinde İngiltere imgesi (B. Karaca, Çev.). Y. Zamyatin, Sabaha karşı toprak şifa bulacak içinde (s. 13-20). Kavis Kitap.
Eylem, A. (Ed.). (2021). Kaç rüyadır uçamayanlara H. G. Wells, Y. Zamyatin, K. Capek ve H. James’ten öyküler (H. Sipahioğlu, E. G. Yanık, H. Kınay, A. Şenol, A. Eylem, Çev.). NotaBene Yayınları.
Ginsburg, M. (t.y). Çevirmenin tanıtımı. Y. Zamyatin, Ejderha ve diğer öyküler (Z. Kayalıoğlu & O. Kayalıoğlu, Çev.) içinde (s. 9-12). 6:45 Yayın.
Golubkov, M. M. (2002). Russkaya literatura XX veka. Posleraskola. Moskva, Aspekt Pres.
Gürses, S. (2020a). Biyografi. Y. Zamyatin, Biz ve yerüstünden notlar (S. Gürses, Çev.) içinde (s. 227-228). Çeviribilim Yayınları.
Gürses, S. (2020b). Yerüstünden notlar. Y. Zamyatin, Biz ve Yerüstünden Notlar (S. Gürses, Çev.) içinde (s. 221-226). Çeviribilim Yayınları.
Hutchings, W. (1981). Structure and design in a Soviet Dystopia: H. G. Wells, Constructivism, and Yevgeny Zamyatin’s “We.” Journal of Modern Literature, 9(1), 81–102. http://www.jstor.org/stable/3831277
İşçi, O. ve Önol, O. (2019). Rusya İmparatorluğu’nun çöküşü: Harp yahut ihtilal. Kronik Kitap.
Kandemir, H. (2009). Gelecekten notlar: Yevgeniy Zamyatin ve biz. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. (21), 137-144.
Karaca, B. (2010). Yevgeni Zamyatin ütopya algılarını yeniden kurarken. Cyrups International University, Folklor/Edebiyat, 16(63), 65-70.
Koşmak, F. (2022). Yevgeni Zamyatin’in distopyasında ‘ben’, ‘biz’ ve ‘öteki’. Kare, (14), 66-76. https://doi.org/10.38060/kare.1141475
Krılova, S. V. (2005). “Yevgeniy İvanoviç Zamyatin”, İstoriya russkoy literaturı XX ueka 1910-1930 godı, Russkoye zarubejye, II (Red. L. F. Alekseyeva). Vısşaya şkola.
Layton, S. (1978). The critique of technocracy in early Soviet literature: The responses of Zamyatin and Mayakovsky. Dialectical Anthropology, 3(1):1-20. http://www.jstor.org/stable/29789917
Orwell, G. (1946). Review we by E. I. Zamyatin. In S. Orwell and I. Angus (Eds.), The collected essays, journalism and letters of George Orwell: In Front of Your Nose (pp. 72-75). Penguin.
Orwell, S., & Angus, I. (Eds.). (1968). The collected essays, journalism and letters of George Orwell: In front of your nose. Penguin.
Polat, S. (2020). Edebi bir eserde iki görünüşlü fiillerin kullanımı (Y. İ. Zamyatin’in “Biz” romanı üzerine bir değerlendirme). International Journal of Languages’ Education and Teaching, 8(2), 379-392. https://doi.org/10.29228/ijlet.39752.
Richards, D. (1961). Four utopias. The Slavonic and East European Review, 40(94), 220-228. http://www.jstor.org/stable/4205332
Richards, D. J. (1962). Zamyatin: Sovyet heretic. Studies in Modern European Literature and Thought. Bowes & Bowes.
Richards, D. J. (1971). Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin, by M. Ginsburg & Y. Zamyatin. The Slavonic and East European Review, 49(115), 296–297. http://www.jstor.org/stable/4206382
Robert, A. D., & Bouillaguet, A. (1997). L’analyse de contenu. P.U.F.
Sadık, R. (2023). Kısa Rusya tarihi. Yeditepe Yayınevi.
Sarıaslan, K. (2018). Yevgeny Zamyatin’in Biz ve George Orwell’un bin dokuz yüz seksen dört adlı romanlarındaki metinlerarası ilişkiler. Researcher: Social Science Studies, 6(1), 288-301.
Sönmez, O. (2023). Context Before technology: The possible utopian/dystopian elements of the metaverse with examples from great literature. In Karaarslan, E., Aydin, Ö., Cali, Ü., Challenger, M. (eds.), Digital twin driven ıntelligent systems and emerging metaverse (pp. 297-316). Springer.
Yarım, E. ve Çimen, Ü. (2023). Distopyalarda kadın temsili: Biz, swastika geceleri, 1984 ve damızlık kızın öyküsü. Current Perspectives in Social Sciences, 27(2), 109-117. https://doi.org/10.5152/JSSI.2022.22171
Zamyatin, Y. (1919-20). Tomorrow. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: Essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 51-52). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1921). I Am Afraid. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: Essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 53-58). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1922a). Autobiography. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 3-4). The Slavonic and East European Review, 49(115).
Zamyatin, Y. (1922b). Biz’e önsöz. Biz ve yerüstünden notlar (S. Gürses, Çev.) içinde (s. 238-239). Çeviribilim Yayınları.
Zamyatin, Y. (1923a). On literature, revolution, entropy, and other matters. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 107-112). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1923b). The new Russian prose. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 92-106). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1924). Autobiography. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: Essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 5-6). The Slavonic and East European Review, 49(115). http://www.jstor.org/stable/4206382
Zamyatin, Y. (1926). The goal. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: Essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 127-130). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1929a). Autobiography. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 7-14). The Slavonic and East European Review, 49(115). http://www.jstor.org/stable/4206382
Zamyatin, Y. (1929b). Letter of resignation from the Soviet Writers' Union. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 301-304). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (1931). Letter to Stalin. In Richards, D. J. (Ed.), Review of a Soviet heretic: essays by Yevgeny Zamyatin by M. Ginsburg & Y. Zamyatin (pp. 305-309). The University of Chicago Press.
Zamyatin, Y. (2010). Sabaha karşı toprak şifa bulacak (B. Karaca, Çev.). Kavis Kitap. (Orijinal çalışmalar 1915-1918’de yayınlandı).
Zamyatin, Y. (2017a). Dünyanın bir ucunda (H. Yalın, Çev.). Kitap Yayınevi. (Orijinal çalışma 1913’de yayınlandı).
Zamyatin, Y. (2017b). Ejderha ve diğer öyküler (Z. Kayalıoğlu ve O. Kayalıoğlu, Çev.). 6:45 Yayın. (Orijinal çalışma 1918’de yayınlandı).
Zamyatin, Y. (2020). Biz ve yerüstünden notlar (S. Gürses, Çev.). Çeviribilim Yayınları. (Orijinal çalışma 1920’de yayınlandı).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Heterotopic View

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.